Op weg naar veilig intern verkeer
Expert Karlien Baert
Preventieadviseur arbeidsveiligheid
Uniforme regels bestaan niet, een uniform plan van aanpak wel
Bij heel wat ongevallen op de arbeidsplaats in België zijn voertuigen of transportsystemen betrokken. De ongevallen veroorzaakt door intern verkeer kosten niet alleen veel geld, ze leiden vaak tot zware verwondingen en hebben soms een dodelijke afloop. “ Van de 211 dodelijke arbeidsongevallen op de arbeidsplaats tussen 2019 en 2022 zien we bij 14,6% de betrokkenheid van een zwaar voertuig zoals een vrachtwagen, bij 7,5% een licht voertuig en bij 4,2% niet-gespecifieerde voertuigen voor transport of verplaatsbare transport-systemen. "Anders dan op de openbare weg is er geen verkeersreglement dat in alle bedrijven gevolgd moet worden”, zegt preventieadviseur Karlien Baert van IDEWE. “Elke werkgever moet zelf de verkeersregels bepalen die in de onderneming nageleefd moeten worden.”
In de wetgeving is nergens sprake van een ‘intern verkeersplan’, er zijn wel voorschriften die een veilige inrichting van de arbeidsplaats opleggen. De organisatie van het verkeer op het bedrijfsterrein en binnen de bedrijfsgebouwen maakt daar een belangrijk deel van uit. “Zo bepalen de basiseisen over arbeidsplaatsen in Boek III van de Codex over het welzijn op het werk dat het verkeer van voetgangers en voertuigen veilig moet kunnen plaatsvinden. Het is aan de werkgever om op basis van een risicoanalyse te bepalen welke maatregelen hiervoor nodig zijn. Alles zal dus afhangen van de aard van de activiteiten, de gebruikte transportmiddelen, de aanwezigheid van zwakke weggebruikers, de inrichting van het terrein, de aard en frequentie van externe bezoekers ... Het opmaken van zo'n risicoanalyse is altijd maatwerk."
Uniforme aanpak
Het ontbreken van een standaardoplossing staat geen uniforme aanpak in de weg. We hebben een planmatige aanpak ontwikkeld om deze risicoanalyse uit te voeren en gepaste maatregelen te kunnen voorstellen. Participatie is daarbij het sleutelwoord.
Stappenplan
- Een accuraat grondplan van de bedrijfssite is de basis van de analyse. Het gaat over zowel de binnen- als de buitenruimtes, in- en uitgangen, productielijnen, laad- en loskades, parkings, sociale ruimtes en de verkeersstromen die plaatsvinden. Het is ook nuttig om de openbare weg in de onmiddellijke omgeving van het bedrijfsterrein mee in kaart te brengen.
- Maak ook een inventaris op van de vervoersmiddelen die op de site voorkomen en duid aan op het grondplan welke wegen ze volgen.
- Analyseer de knelpunten. De probleemlocaties worden snel duidelijk nadat in de eerste en een tweede stap de actuele situatie in kaart is gebracht. Het is uiteraard ook relevant om na te gaan waar zich al incidenten hebben voorgedaan, omdat die extra informatie verschaffen over de risicozones op de bedrijfssite.
- De uitwerking van het verkeersplan moet de veiligheid op de knelpunten en op de totale site verhogen en rekening houden met de noden van de dagelijkse gebruikers. Vergeet dus niet om de gebruikers van de site te raadplegen. Hoe ervaren zij de situatie? Welke maatregelen stellen ze zelf voor?
- Organisatorische en technische maatregelen. Een veilige situatie creëren hoeft niet altijd tot zware investeringen te leiden. Orde en netheid verbeteren, kan al een stap in de goede richting zijn. Om een betere zichtbaarheid te creëren volstaat het soms om bepaalde containers een nieuwe plaats te geven, op een kruispunt de goederen minder hoog te stockeren of ervoor te zorgen dat voetgangers een eigen looppad krijgen, dat fysiek gescheiden wordt van fietsers en motorvoertuigen. In plaats van een magazijn herin te richten, volstaat het soms om signalisatie en grondmarkeringen aan te brengen, terwijl het in andere situaties aangewezen kan zijn om naar technologische oplossingen te grijpen. Denk aan het aanbrengen van bewegingssensoren die licht- en geluidsignalen activeren.
- Sensibiliseer – De bedoeling is dat iedereen die zich op de site verplaatst, de nieuwe verkeersregels kent en toepast. Dat kan gepaard gaan met infosessies, opleidingen, het ophangen van affiches of plaatsen van informatieborden.
Lees meer over verkeersveiligheid op het werk